Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları

Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları

Çoğumuzun doğuştan çoğumuzun ise daha sonradan oluşan bir çok rahatsızlığı vardır. Bu rahatsızlıkların bazıları için tedavi süreci olmasa da tıp dünyasının gelişmesi ile tedavisi bulunan bir çok hastalık vardır. Bu hastalılardan bir tanesi Kas İskelet İstemi içine giren Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları. Bu rahatsızlıklar el bileğinde tekrarlayan ağrı, avuç içinde uyuşma, omuz bölgesinde hareketsizlik gibi bir çok belirti ile kendini gösterir. Prof. Dr. Tahir  Öğüt sizlere bu hastalıkların sebeplerini ve belirtilerini açıklıyor.

Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları Nelerdir?

Akromiyoklavikuler Eklem Artriti: İlerleyen yaş ile birlikte görülme sıklığı artar. Daha önce AC eklem travması geçirip geçirmediği sorgulanmalıdır. Aşırı ağır kaldıranlarda sık görülür. FM’de AC eklem üzeri hassastır. Aynı taraf el karşı omuza dokundurulmaya çalışılırsa AC eklemi komprese edeceğinden ağrıya yol açar. Başlangıçta tedavi istirahat, soğuk uygulama ve NSAI tedavidir. Steroid enjeksiyonlar yapılabilir. Dirençli vakalarda distal klavikula rezeksiyonu endike olabilir.

Rotator Manşet Hastalıkları:

En sık omuz problemlerinden biridir. En çok akromiyon ve korakoakromial ligament altında supraspinatus tendonu sıkışır. Atma veya raket kullanılarak yapılan sporlarda sık görülse de üst ekstremitesi ile tekrarlayan hareketler yapan veya baş üzeri aktivitesi fazla olan herhangi bir kişide de görülebilir. Kronik sıkışmaya bağlı rotator manşet kasları yırtılabilir. Orta ve ileri yaşlı kişilerde Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları sık rastlanır.

Sıklıkla supraspinatus tendonunun humerusa yapışma yerindeki vasküler yetersizliğe bağlıdır. Özellikle geceleri ve humerus lateraline yayılan sürekli bir ağrı vardır. Muayenede omuz hareketleri ağrılıdır ve aktif abdüksiyon sınırlıdır (60-120° arasında). İleri derecede yırtığı olanlarda, hasta sıklıkla kolunu 90° abduksiyonda tutamaz. Tanıda direk grafiler yardımcı olmazken, US ve MRG yardımcıdır. Küçük, tam kat olmayan yırtıklarda fizik tedavi yeterli olabilirken, büyük tam kat yırtıklarda artroskopik veya açık cerrahi tedavi gerekir.

Biseps Tendiniti:

Bisepsin uzun başı tendonunun, supraspinatus tendonunun distalinde, oluğu içindeki irritasyonu sonucu gelişir. Bisipital oluk üzerinde izole bir ağrı vardır. Bu ağrı tüm subakromiyal bölgeye de yayılabilir. Tanı US ve MRG ile kolayca konulur. Tedavi: kolun zorlamalardan kaçınılması, soğuk
uygulama ve NSAI uygulamaları yapılır. Steroid enjeksiyonu yapılabilir. Tedavi edilmeyen kronik vakalar bu tendonun kopması ile sonuçlanabilir. Kopma daha çok ağır bir cisim kaldırma esnasında kolun izometrik kasılması sırasında gerçekleşir ve hasta kopma sesini duyabilir. Ağrı ve ekimoz sonrası, kolda biseps kası üzerinde bir şişlik oluşur.Bisepsin kısa başı sağlam kaldığından ve fonksiyonel olarak ciddi bir zayıflık yaratmadığından cerrahi gerektirmez. Buna karşın tendonun distal yapışma yerindeki tedavi kopmalar ise cerrahi tamir gerektirir.

Subakromiyal Bursit:

Deltoid kası, rotator manşet kaslarından ayıran bursadır. Sıklıkla rotator manşet kaslarının sıkışması sonucu bursada enflamasyon gelişir. Omuzun aşırı kullanımı veya travma hikayesi vardır, ağrı ve hareket kısıtlılığı izlenir. Tedavide bursa aspirasyonu ve steroid enjeksiyonu oldukça faydalıdır. Bazı  Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları vakalarda supraspinatus tendonu yapışma yerinde kalsifikasyon gelişebilir ki grafilerde humerus başının superior ve lateralinde görülür. Lokal anestezik ve steroid enjeksiyonuna cevap vermeyen vakalarda bu  kalsifikasyon cerrahi olarak eksize edilir.

Adeziv Kapsülit:

Donmuş omuz olarak da tanınan ve tam etiyolojisi bilinmeyen bir tablodur. Ağrıyla birlikte progresif olarak omuz hareketleri kısıtlanır. Klasik olarak 3 dönemi vardır: (1) ağrı, (2) sertlik, (3) çözülme. Genellikle başlangıç için belirli bir neden bulunamaz ve 40-60 yaş arası kadınların dominant olmayan taraf omuzlarında görülür; % 20 vakada bilateraldir. Bazen de sertlik travma, immobilizasyon veya rotator manşet yaralanmasına sekonder gelişebilir. FM’de omuz eklem hareketleri her yönde kısıtlanmıştır ve ağrılıdır. Direk grafide genellikle patoloji yoktur. Değişik kaynaklarda farklı belirtilmesine karşın 12-24 ay içinde spontan düzelme beklenir.

Önce ağrı kaybolur, sonra hareket açıklığı düzelmeye başlar. Ancak ROM egzersizleri yapmayan hastalarda bir miktar hareket kısıtlılığı kalabilir. Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları başlangıç tedavisi NSAI, eklem enjeksiyonları ve agresif fizik tedavidir. Tedaviye dirençli vakalarda anestezi altında manipülasyon uygulanır veya artroskopik olarak eklem içi yapışıklıkların giderilir. Olekranon Bursiti: Tek bir travmatik darbe veya sürekli dirsek üzerine yüklenme gibi tekrarlayan mikro travmalar sonucu dirseğin posterior kısmında olekranon bursada sivi birikimidir

Septik olmayan bursitte aspirasyon, kompresif sargı ve NSAI ile Bazen bursa enfekte olur ve enflamasyon bulguları belirginleşir tedavi edilir. Septik ise antibiyotik eklenir. Tekrarlayan bursitlerde
tüm bursa cerrahi olarak eksize edilir. Lateral Epikondilit: Ekstensor grup kasların lateral epikondile yapışma yerinde noktasal hassasiyet ile karakterize bir tablodur. Raket kullanılan sporlarda yaygın olmakla birlikte spor yapmayanlarda da sık olarak görülen bir durumdur. El bileğinin dirence karşı tekrarlayan ekstansiyonları sonucu gelişir.

El bileğinin aktif ekstansiyonu ile önkol proksimalinde ve lateral epikondil üzerinde ağrı olur. Basmakla özellikle lateral epikondil üzeri hassastır. Tanı genellikle klinik olarak koyulur. Dirsek hareketlerinde kısıtlılık yoksa grafiye gerek yoktur. Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları tedavisinde istirahat, NSAI ve soğuk uygulama yapılır. Özel epikondilit bandajları takılılır. Steroid enjeksiyonları yapılır. Tüm bu tedavilere dirençli vakalarda cerrahi olarak ekstansor grup kasların yapışma yerindeki dejenere dokular eksize edilir ve ekstansor grup kasların yapışma yeri bir miktar daha distale taşınır.

DeQuervain Tenosinoviti:

Elbileği 1. ekstensor kompartmanda abduktor pollisis longus ve ekstensor pollisis brevis kaslarının sıkışması sonucu gelişen tablodur. Radial stiloid üzerinde şişlik ve hassasiyet vardır. Başparmak ve elbileği hareketleri ağrılıdır. Finkelstein testi pozitiftir. Başlangış tedavi başparmağın immobilizasyonu, soğuk uygulama ve NSAI dir. 1. kompartman içine steroid enjekte edilebilir. Dirençli vakalarda cerrahi olarak kompartman gevşetilir. Cerrahi sırasında radial sinirin yüzeyel dalı korunmalıdır.

İnterseksiyon Sendromu:

Distal radiusun 4-8cm proksimalinde 1. ve 2. ekstensor kompartmanların kesişme yerinde enflamasyon sonucu gelişen tablodur. Tekrarlayan el bileği ekstansiyonları sonucu bu bölgede ağrı ve hassasiyet gelişir. Başparmak tespiti ve NSAI tedavi uygulanır. Bunlara cevap alınamayan vakalarda steroid enjeksiyonu uygulanır.

Karpal Tünel Sendromu:

Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları ile en sık görülen kompresif nöropatidir. Median sinirin karpal tünel içinde değişik sebeplere bağlı olarak sıkışması sonucu gelişir. Avuç içinde uyuşukluk, ağrı, yanma ve zayıflık ile karakterizedir, ileri dönemde tenar atrofi izlenebilir. Tanı genellikle klinik olarak konur, şüpheli vakalarda sinir ileti testleri istenebilir. Phalen ve Tinel testleri pozitiftir.

Nonoperatif tedavide gece istirahat atelleri, el bileğini aşırı aktiviteden koruma ve NSAI ler sayılabilir. Tünel içine steroid enjeksiyonları ile geçici fayda sağlanabilir. Konservatif tedavinin başarısız olduğu vakalarda cerrahi tedavi endikedir. Cerrahide açık olarak veya endoskopik olarak transvers karpal ligament kesilir.

Tetik Parmak:

Fleksor tendonun MCP eklem seviyesinde A1 pulley altında sıkışması sonucu gelişen tablodur. Olay MCP seviyesinde olmasına karşın hasta daha distalde, PIP veya DIP seviyesinde ağrı duyabilir. Ekstansiyon veya fleksiyon sırasında tendon daralan pulley altından zorla geçer ve bu esnada parmak aniden fleksiyon veya ekstansiyona gelir ve bu ani geçiş esnasında ağrı duyulur. Fleksor tendon kılıfı içine veya civarına steroid enjekte edilir. Düzelmeyen olgularda cerrahi olarak A1 pulley kesilir.

Dupuytren Kontraktürü:

Palmar fasianın kalınlaşması sonucu parmaklarda özellikle MCP eklem seviyesinde kontraktür ile karakterize bir hastalıktır. Problem genellikle 4. parmakta başlar ve yavaş yavaş diğer parmaklara da geçer. Etiyoloji tam bilinmemekle birlikte Kuzey Avrupalı orta yaşlı erkeklerde (genellikle 50 yaş üzeri) ailesel bir yatkınlık tanımlanmıştır.

Diyabet, sigara, epilepsi ve kronik alkolizm ile birliktelik bildirilmiştir. Erkeklerde kadınlara göre 7-15 kat fazla görülür. Patolojik olarak bir enflamasyon olur ve sonra tedricen palmar aponörozda kalınlaşma olur (fibrozis). Hastalık palmar katlantının her 2 yanında bir nodül olarak başlar. Nodül daha sonra MCP ekleme doğru kayar. Başlangıçtaki bu nodül ağrılıdır. Daha sonra bandlar oluştukça ağrı azalır. Üst Ekstremıte Rahatsızlıkları tanısı klinik olarak konur.

Herhangi bir tetkike gerek yoktur. Tedavide erken dönemde masaj ve steroid enjeksiyonu uygulanabilirken, ileri vakalarda cerrahi olarak kalınlaşmış fibrotik bandlar eksize edilir.