Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler

Diz eklemindeki hasarlı kısımların yapay malzemelerle değiştirilmesidir. Kireçlenme ya da travma sonrası yapılabilir. Ameliyatla ağrı azalır ve hareket kabiliyeti artar. Diz protezi ameliyatı, genellikle ileri yaş hastalara uygulanır. Cerrahi işlemdir. Rehabilitasyon süreci önemlidir. Hastanede kalış süresi birkaç gündür. Başarı oranı yüksektir. Kaliteli yaşam için etkili bir çözümdür.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler

Ayak bileği pompalama egzersizi, yatar pozisyonda iken ayağınızı yukarı aşağı oynatarak yapılan bu egzersiz kan dolaşımını artırır ve pıhtı oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Ameliyattan hemen sonra başlanabilir ve sık sık tekrar edilmelidir. Dört başlı kas sıkma egzersizinde, yere düz şekilde uzanarak dizinizi bükmeden uyluk kaslarınızı sıkın ve 5 saniye tutup bırakın. Bu hareket uyluk kaslarını güçlendirir ve diz kontrolünü artırır. Topuk kaydırma egzersizinde sırt üstü yatarken ameliyatlı bacağı yavaşça bükerek topuğu kalçaya doğru yaklaştırın sonra tekrar düz hale getirin. Hareket dizin bükülmesini kolaylaştırır ve hareket kabiliyetini artırır. Düz bacak kaldırma egzersizinde, sırt üstü yatarken ameliyatlı bacağı düz tutarak yerden yaklaşık 30 cm kaldırın ve 5 saniye tutup yavaşça indirin. Bu egzersiz kas gücünü artırarak yürüme yeteneğini destekler. Kalça abduksiyon egzersizinde, sırt üstü yatarken bacağınızı yana doğru açın ve tekrar kapatın.

Hareket kasları güçlendirir ve denge sağlar. Kontrollü ve yavaş şekilde yapılması gerekir. Bir sandalyeye oturup ayağınızı öne doğru uzatın sonra bacağınızı dizden bükerek yere yaklaştırın ve tekrar düz hale getirin. Bu egzersiz özellikle günlük yaşama dönüşte bacak kaslarını aktif tutmak için önemlidir. Başlangıçta yürüteç ya da koltuk değneği ile kısa mesafelerde yürümeye başlanmalıdır. Zamanla bu destek azaltılarak bağımsız yürüyüşe geçilmelidir. Bu egzersiz dolaşımı hızlandırır ve fonksiyonel hareketleri destekler. Merdiven çıkma ve inme egzersizi, fizik tedavi uzmanı denetiminde uygulanır. Önce sağlam bacakla çıkılır sonra ameliyatlı bacak getirilir. İnişte ise tam tersi uygulanır. Bu egzersiz günlük hayata dönüş için gereklidir. Sırt üstü yatarken dizler bükülü pozisyonda kalçanızı yukarı kaldırın ve 3-5 saniye tutup tekrar indirin. Hareket kalça kaslarını güçlendirerek diz eklemini destekler. Bir sandalye ya da tezgâhtan destek alarak çok hafif çömelip kalkın. Dizi zorlamadan yapılan bu hareket kas koordinasyonunu geliştirir.

Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Diz protezi ameliyatı öncesinde hastanın genel sağlık durumu detaylı olarak değerlendirilir. Kan tahlilleri, röntgen, MR veya tomografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılarak dizdeki hasar tespit edilir. Ayrıca hastanın tansiyon, şeker hastalığı veya kalp rahatsızlığı gibi mevcut sağlık sorunları da kontrol altına alınır. Ameliyat sırasında hastanın ağrı hissetmemesi için anestezi verilir. Bu işlem genel anestezi ya da belden aşağısının uyuşturulduğu spinal anestezi şeklinde olabilir. Hangi yöntemin kullanılacağı hastanın durumu ve doktorun tercihine göre belirlenir. Ameliyata geçilmeden önce diz çevresi steril olarak temizlenir. Enfeksiyon riskini azaltmak için antiseptik solüsyonlar kullanılır ve bölge steril örtülerle kapatılır. Cerrah dizin ön kısmında uygun bir bölgeden cilt kesisi yapar. Bu kesi genellikle 15-20 cm uzunluğundadır. Kesiden sonra alttaki yumuşak dokular ve kaslar dikkatlice ayrılarak diz eklemi ortaya çıkarılır.

Diz eklemini oluşturan uyluk ve kaval kemiklerinin yüzeylerindeki aşınmış kıkırdak ve kemik dokuları dikkatlice çıkarılır. Menisküs ve hasarlı bağ dokuları da bu aşamada temizlenir. Bu temizlik sayesinde protez düzgün ve sağlam bir şekilde yerleştirilebilir. Uygun ölçüdeki metal ve plastikten yapılmış protez parçaları diz ekleminin yerine yerleştirilir. Üstte uyluk kemiğine ve altta kaval kemiğine uygun şekilde sabitlenir. Bazı durumlarda diz kapağı arkasına da plastik parça yerleştirilir. Protez parçaları yerleştirildikten sonra dizin hareketliliği kontrol edilir. Dizin bükülmesi ve açılması sırasında protezin uyumlu çalışıp çalışmadığı test edilir. Bu sayede ameliyat sonrası sorun yaşanmasının önüne geçilir. Tüm işlemler tamamlandıktan sonra açılan doku katmanları tek tek dikkatlice dikilir. Cilt altı ve cilt üzerine dikiş ya da tel atılır. Ardından diz bölgesi steril bandajla kapatılır. Diz protezi ameliyatı sonrası hasta gözlem altına alınır. İlk günlerde ağrı kontrolü ve enfeksiyon riski için ilaç tedavisi uygulanır. Genellikle 1-2 gün içinde hasta fizik tedavi desteğiyle yürümeye başlatılır. Taburculuk sonrası evde egzersiz programı ve düzenli kontrol önemlidir.

Diz Protezi Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?

En yaygın nedeni ileri düzeyde diz kireçlenmesidir. Kıkırdak dokusu zamanla aşınır ve kemikler birbirine sürtünmeye başlar. Bu durum şiddetli ağrıya ve hareket kısıtlılığına yol açar. Günlük aktiviteleri yapmak zorlaşır ve hasta dinlenme sırasında bile ağrı hisseder. Fizik tedavi ilaç ve enjeksiyon tedavileri yetersiz kaldığında protez ameliyatı gündeme gelir. Romatoid artrit, hastalık bağışıklık sisteminin eklemlere saldırmasıyla oluşur. Diz ekleminde iltihaplanma şişlik ve ağrıya neden olur. Uzun süreli iltihap dokulara kalıcı zarar verir. İlaçlar ve diğer tedavilere rağmen şikayetler geçmiyorsa ve eklem fonksiyonları ciddi şekilde bozulduysa diz protezi ameliyatı önerilebilir. Ciddi diz kırıkları veya bağ yaralanmaları sonrası eklem düzgün şekilde iyileşmeyebilir.

Zamanla dizde bozulmalar gelişebilir ve hareket kabiliyeti azalabilir. Bu tür hasarlarda eklemin yeniden işlev kazanması için diz protezi gerekli hale gelebilir. Kan dolaşımının bozulduğu durumlarda kemik dokusu canlılığını kaybeder. Bu durum diz ekleminde de görülebilir ve ciddi ağrılara yol açar. Erken dönemde tedavi edilemeyen kemik nekrozu protez ameliyatını gerekli kılabilir. Bazı bireylerde diz eklemi doğuştan anormal bir yapıya sahip olabilir. Bu durum zamanla ağrıya ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Eğer bu bozukluklar ilerleyici şekilde rahatsızlık veriyorsa diz protezi ameliyatı bir çözüm olabilir. Diz ekleminde uzun süreli hasar ya da iltihaplanma sonucu şekil bozuklukları oluşabilir. Bu durum kişinin yürüyüşünü bozar ve ağrıya neden olur. Eğilmiş ya da düzensiz hale gelen diz yapısı günlük yaşam kalitesini düşürüyorsa cerrahi müdahale gerekebilir. İlaç fizik tedavi egzersiz enjeksiyon gibi tedavilere rağmen hasta ağrıdan kurtulamıyor ve hareketleri kısıtlıysa diz protezi ameliyatı gündeme gelir. Bu aşamada cerrahi müdahale hastanın yaşam kalitesini yeniden kazandırmak için en etkili yoldur.