Kalça Kireçlenmesi
Kalçada bulunan eklemlerin belirli sebeplerden ötürü zedelenmesi ve yıpranması ile ortaya çıkan bir hastalık kalça kireçlenmesi olarak tanımlanır . Hastalar, günlük yaşamda yaptığımız birçok eylemi kalça osteoartriti sebebiyle yapmakta zorlanmaktadır. Bunların başında çorap giymek, tırnak kesmek gibi eylemler gelir. Özellikle 40 – 50 yaş sonrasında çok sık rastlanmaktadır. Kalçasından kaza geçirmiş, travmatik kalça çıkığı bulunan, kalça yuvasında kırıklar bulunan veya çocukluğunda kalça ile ilgili pek çok hastalık yaşamış, uyluk kemiğinin baş kısmının erimesi gibi problemler yaşayan hastalarda da çok erken yaşlarda kalça çıkığı görülebilmektedir.
Hastada ortaya çıkan belirtilerin kalça kireçlenmesi kaynaklı olduğu yapılan muayene ile anlaşılır. Fakat kalça eklemi hastalıkları içinde ayırıcı tanı yapmak için çoğunlukla röntgen filmi çektirilmektedir. Bazı özel durumlarda manyetik rezonans (MR) ve bilgisayarlı tomografi ile incelemesi gerekebilir. Özellikle MR incelemesi ile kireçlenmeye ait eklem sorunları henüz röntgen filminde ortaya çıkmadan tespit edilebilir.
Kireçlenme Nasıl Başlar?
Tıp dilinde kalça osteoartriti veya koksartroz olarak da bilinen kalça kireçlenmesi hastalığı genellikle orta yaş ve üzeri kişilerde kalça ağrısının en net bilinen nedenlerinden biridir. Artrit, eklemin iltihaplı olduğu anlamına gelir.
Eklemde iltihaplanma ve eklem deformitesine neden olabilecek birçok rahatsızlık eklem yüzeyinde kalıcı hasara ve sonunda artrite neden olur.
Eklem kıkırdağı genellikle düz, kaygan bir yüzeydir. Daha ince, pürüzlü kıkırdak ve kemiğe inen çatlaklar artritten kaynaklanır. Kıkırdak dejenerasyonu ilerledikçe kemikli yüzeyler birbirine sürtünmeye başlar. Eklemlerin yağlama kapasitesi azalır ve ağrı oluşur.
En Çok Kimlerde Görülür?
Primer osteoartrit, 40 yaşın üzerindeki kadınlarda daha çok rastlanmaktadır. Boyunun kısa olması ve kilolu olmak vücut yapısına sahip olmak dezavantajdır. Ailesinde kalça çıkığı veya romatizmal hastalık öyküsü olan kişilerde genetik risk daha yüksektir.
Bacak boyları eşit olmayan kişilerde kalça osteoartritinin görülme olarsığı daha yüksektir. Daha önce başka nedenlerle kortizon kullanmış hastalarda kalçanın oluştuğu femur başında kan dolaşımının bozulması sonucu gelişen ve eklem kireçlenmesine yol açan avasküler nekroz görülebilir.
Kalça kireçlenmesinin en rahatsız edici semptomu ağrıdır. Bu ağrı kasıkta veya kalça ekleminin dışında olabilir veya kalçada ağrı şeklinde kendini gösterebilir. Aynı şekilde, ağrı genellikle kalçalardan ziyade bel veya dizlerde hissedilebilir. Bu bel ağrısı o kadar yanıltıcıdır ki, kalça kireçlenmesi olan birçok hastaya fıtık nedeniyle yanlış tedavi yöntemleri uygulanır. Hatta bunlardan bazıları aynı nedenden dolayı ameliyat edilmektedir. Bu nedenle bel veya diz ağrısı olan hastalar kalça eklemini dikkatli bir şekilde muayene etmelidir.
Ağrıdan sonra gelen bir diğer semptom ise hareket kısıtlılığıdır. Günlük hayatımızda kalçalarımızı nadiren hareket ettirdiğimiz için kendimizi sınırlamak için çok geç olduğunu fark ederiz. Bu kısıtlılık çok şiddetli bir aşamaya ulaştığında, bacakta topallık ve yalancı kısalma şeklinde kendini göstererek hastaya müdahale etmeye başlar.
Kireçlenme Nedenleri Nelerdir?
Eklemlerde kıkırdak adı verilen sert malzeme her kemiğin uçlarını kaplar. Normal eklemlerde kıkırdak, eklemin hareketi için düzgün bir yüzey sağlar ve kemikler arasında tampon görevi görür. Kireçlenme durumunda aşınma ve yıpranma nedeniyle kıkırdak yapısı bozulur. Bu aşınma ve yıpranma ağrıya neden olabilir. Eklemlerde şişme ve eklem hareketlerinde problemler ortaya çıkar.
Osteoartrit zamanla kötüleştikçe, kemikler parçalanır ve eklem fareleri adı verilen eklemlerde kemik parçalarının birikmesine neden olur. Eklem çevresindeki kemik veya kıkırdak parçaları tahrip olabilir. Vücutta inflamatuar bir süreç oluşturur. Sitokinin bölgesinde biriken maddeler ve enzimler, inflamatuar süreçlerle birlikte kıkırdakta daha fazla hasara neden olabilir. Kemiklerin sürtünmesi ayrıca eklemlere ve çevre dokulara daha fazla zarar verebilir.
Kalça Kireçlenmesinde Tanı Nasıl Konur?
İlk olarak hastanın şikayetleri dinlenir, kişinin hastalığı hakkında bilgi edinilir. Fizik muayene ile tanısı yapılır ve röntgen filmi çekilmesiyle durum kesinleşir. Çoğunlukla başka bir tahlil ya da tetkik gerekli değildir.
Kalça Kireçlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Kireçlenme belirtilerini azaltabilecek veya tamamen ortadan kaldırabilecek farklı seçenekler mevcuttur. Doktorlar eklem ağrısı ve iltihaplanma için ilaç yazacaktır, ancak bu lezyonları ortadan kaldırmazsa, sizi hissettirmeyen ağrı kesiciler lezyonların daha da büyümesine neden olabilir. Fizik tedavi semptomları hafifletebilir. Bazı hastalarda ameliyat gerekebilir.
Eklem veya çevre dokuya ilaç enjeksiyonları, proliferatif tedavi, nöroterapi, kök hücre uygulaması da tercih edilen tedavilerdir ve bunlar mutlaka tedavi seçenekleri arasında yer almalıdır. Hastalığın uzun dönemli yönetiminde ağrı, tutukluk, şişlik gibi semptomlar kontrol altına alınmalı, eklem hareketliliği ve esnekliği artırılmalı, kilo kaybı ve uygun egzersiz yapılmalıdır.
Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Kalça protezi ameliyatı ‘minimal invaziv’ ve ‘geleneksel yöntem’ olarak iki yönteme ayrılmaktadır. İki yöntem arasında ki faklar, kesinin uzunluğu ve ameliyat sırasında kullanılan yardımcı aletlerdir. Geleneksel yöntem doktorlar tarafından uzun zamandır kullanılan bir yöntemdir. 15-20 cm’lik bir cilt kesiği ile gerçekleştirilen, bugüne kadar on binlerce kişiye yapılmış, başarılı ve kabul görmüş bir ameliyattır. Minimal invaziv yöntem son zamanlarda uygulanmaya başlanmış yeni bir yöntemdir. Takılan protez, konulan malzeme aynıdır. Daha küçük kesiler ve özel aletler ile yapılmaktadır. Bilimsel olarak henüz net kanıtlanmamış olmakla birlikte hastanede kalış süresi, ameliyat sonrası kan kaybı daha az olmaktadır.
Ancak bu yaklaşımda kalçanın ameliyat sırasında net olarak görülememesi ve ameliyat sırasında daha dar bir alan üzerinde çalışılması gerektiğinden, protezlerin yanlış yerleştirilmesi gibi sorunlar geleneksel yaklaşıma göre daha sık görülmektedir. Bu nedenle ameliyat sonrası protezin yerinden çıkma, protez çevresinde kırılma ve sinir hasarı riski daha fazladır. Hastaların tüm bunları bilmeleri ve seçimlerini buna göre yapmaları gerekir. Ortopedik cerrahinin birincil amacı ağrısız fonksiyon sağlamaktır, kozmetik her zaman ikinci planda düşünülmelidir.
Kalça Kireçlenmesinde Kalça Protezi Ne Zaman Gereklidir?
Kalça kireçlenmesi tedavisinde son nokta protez cerrahisidir. Kireçlenme ilerleyen bir hastalıktır. Kireçlenmeden kaynaklanan ağrı ve hareket kısıtlılığı gibi şikayetler ilk başta hafiftir ve belirli hareketlerle ortaya çıkar.
Hastalık ilerledikçe ağrı artar ve dinlenme dönemlerinde ağrı oluşur. Protez ameliyatı öncesinde ağrıyı azaltmak için kilo verme, ağrı kesici ilaç ve fizik tedavi gibi önlemler uygulanır.
Ameliyat Kararı Verilen Hasta Ameliyata Nasıl Hazırlanır?
Ameliyata hazırlanırken röntgen çekerek kalça ekleminin teknik detaylarını ameliyata hazırlayın. Laboratuvar testleri için bir göğüs röntgeni ve bir elektrokardiyogram alınır. Sahip olduğu hastalık ve kullandığı ilaçlar tespit edildi. Olası riskler tıbbi muayene ile belirlenir. Kardiyoloji, nöroloji, göğüs hastalıkları uzmanları ve gerekirse diğer testler. Ameliyat sırasında veya sonrasında kan transfüzyonunun gerekli olup olmadığını belirlemek için kan tablosuna göre yeterli miktarda kırmızı kan hücresi süspansiyonu (kan) hazırlayın.
Aspirin, coumadin, plavix gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanan hastaların ameliyattan 5-7 gün önce bu ilaçları kullanmamasına dikkat edin. Ameliyat sırasında kontrolsüz kanamaya neden olabilen bu ilaçların yerine kontrollü kan sulandırıcılar kullanın, kanamayı önleyin.
Kalça Protezi Ameliyatının Komplikasyonları Nelerdir?
Kalça protezi ameliyatı en ciddi ortopedik ameliyatlardan biridir ve komplikasyonlara yatkındır. Elbette her ameliyat öncesi ve sonrası bir bütündür ancak ortopedik ameliyatlar ciddi hataları kaldıramayacak kadar için çok teknik ve titizdir. Görülme ihtimali yüksek olan komplikasyonlara çeşitli örnekler verecek olursak;
- Anesteziye bağlı olarak gelişen komplikaysonlar,
- Ameliyat sırasında damar ve sinirlerin yaralanması,
- Protezin yerleştirildiği sırada kemikte oluşabilecek kırık,
- Fazla kan kaybı,
- Ameliyat sonrası protezde veya çevresinde enfeksiyon,
- Tromboemboli (bacak damarlarında kan pıhtısı sonrası diğer organlarda problemler),
- Protezin erkenden gevşemesi.
Kalça Kireçlenmesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kalça Kireçlenmesinde İlaç Tedavisi Var Mı?
Kalça kireçlenmesi erken evrelerinde etkili olabilir, ancak bu ilaçların sadece erken evrelerde işe yaradığı ve tedavi edici bir işlevi olmadığı unutulmamalıdır. Hastalığın ileri evrelerinde hasta ilaç almasına rağmen ağrıdan şikayet eder. Ayrıca bu ilaçların kronik olarak kullanıldığında mide, böbrek, karaciğer gibi organlarda ciddi hasarlara yol açabileceği unutulmamalıdır.
Kalça Kireçlenmesi Ameliyat Olunmazsa Ne Olur?
Kalça kireçlenmesi kendi kendine düzelen bir hastalık değildir. Dışarıdan alınan ilaçlar veya herhangi bir fizik tedavi yöntemi hastalığı iyileştirmez. Hastanın ağrısı zamanla kötüleşir, bazen etkilenen tarafta nefes darlığı olur. Ağrı nedeniyle farklı yürüme şekilleri oluşur. Zamanla hastanın vücudunun diğer bölgelerinde de özellikle bel bölgesinde, sırtta ve dizlerde ağrılar olur. Kullanılan ilaçlar farklı organlarda rahatsızlıklara neden olur ve bu nedenle oldukça karmaşık, zor bir süreçtir.
Kalça Kireçlenmesine Yürüyüş İyi Gelir Mi?
Kalça kireçlenmesi durumunda en sağlıklısı kişinin kilodan dolayı eklemleri kireçlenmişse sabit bir kiloda kalması ve kalça kireçlenmesinin zamanla geçmesine izin vermesidir. Kişi yürüyüş, yüzme, gibi spor aktiviteleri ağrıların azalmasına yardımcı olur.
Kalça Kemiğinde Kireçlenme Nasıl Olur?
Su içi egzersizleri ve kaplıca tedavileri de kalça kireçlenmesi için etkili tedavilerdir. Uygun durumlarda kalçaya ozon, hyaluronik asit, trombositten zengin plazma ve kortizon enjeksiyonları kullanılabilir. Ağır hastalık durumunda ise cerrahi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Kalça Protezi Eskir Mi?
Vücudun ve insan vücudunun tüm yapılarının bir ömrü olduğu için kalça protezlerinin de bir ömrü vardır. Kullanım amacına, yerleştirilen ekipmana ve yapılan ameliyatın kalitesine göre değişmekle birlikte 20-25 yıla kadar herhangi bir problem olması beklenmemektedir.
Erken Yaşta Kireçlenme Olur Mu?
Çeşitli spor yaralanmaları da insan vücudunda hastalıklara neden olabilir. Kıkırdak bir spor yaralanması nedeniyle bozulursa, erken yaşta diz ekleminde kireçlenmeye neden olur. Ayrıca menisküs yırtıkları da genç yaşta diz osteoartritinin başlamasını etkiler.
