Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası

Kalça eklemindeki hasarlı kemik ve kıkırdak dokuların yapay protezlerle değiştirildiği cerrahi bir işlemdir. Kalça protezi ameliyatı hareket kısıtlılığı olan hastalarda uygulanır. Genellikle ileri kireçlenme veya kırık nedeniyle tercih edilir. Ameliyatla ağrı azalır. Yürüme kolaylaşır. Yaşam kalitesi artar. Protezler metal veya seramikten yapılır. Operasyon ortalama 1-2 saat sürer. Rehabilitasyon süreci önemlidir.

Kalça Protezi Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?

Kalça eklemini saran kıkırdak dokunun zamanla aşınması sonucu kemikler birbirine sürtünmeye başlar. Bu da şiddetli ağrıya, hareket kısıtlılığına ve günlük aktivitelerin zorlaşmasına neden olur. Ağrılar ilaçla kontrol altına alınamazsa kalça protezi önerilir. Vücudun bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırdığı bu hastalık, kalça eklemini de etkileyerek iltihap, şişlik ve eklem harabiyetine yol açar. Uzun süreli iltihap, kalça eklemini kullanılamaz hale getirebilir ve bu durumda ameliyat gerekebilir. Yaşlı bireylerde düşmelere bağlı olarak kalça kemiğinde meydana gelen kırıklar, kemiklerin kaynaması zor olduğunda ya da kalça eklemi kullanılamaz hale geldiğinde protez ile tedavi edilir. Bu şekilde kişi tekrar yürüyebilir hale getirilir.

Kalça çıkığı, eklemin normal yapısının bozulmasına neden olur. Bu durum doğuştan olabilir veya zamanla gelişebilir. Şiddetli ağrılar ve hareket kısıtlılığı geliştiğinde kalça protezi ameliyatı çözüm olabilir. Kalça başına giden kan akımının azalması ya da durması sonucunda kemik dokusu ölür. Bu durum genellikle travma, kortizon kullanımı veya alkol bağımlılığı gibi nedenlerle gelişir. Erken teşhis edilmezse kalça kemiği çöker ve protez gerekliliği doğar. Kalça bölgesinde bulunan iyi huylu veya kötü huylu tümörler, kemiğin alınmasını gerektirebilir. Bu durumda, alınan bölge yerine kalça protezi yerleştirilerek fonksiyon yeniden kazandırılır. Kazalar, düşmeler veya darbeler sonrası eklemde oluşan hasar uzun vadede kalça fonksiyonlarını bozar. Eğer eklem ciddi şekilde etkilenmişse ve ağrılar yaşam kalitesini düşürüyorsa, protez uygulanabilir. Kalça ekleminde ağrısız hareketin mümkün olmadığı, merdiven çıkma, oturup kalkma gibi temel eylemlerin zorlaştığı durumlarda ameliyat yaşam kalitesini artırmak için tercih edilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Ameliyat öncesinde hasta genel sağlık açısından değerlendirilir. Kan tahlilleri, EKG, akciğer grafisi gibi testlerle anesteziye uygunluk kontrol edilir. Kan sulandırıcı ilaçlar geçici olarak kesilir. Ameliyat olacak bölge traş edilir ve steril hale getirilir. Hastaya genellikle spinal ya da genel (tamamen uyutulur) anestezi verilir. Hangi yöntemin kullanılacağı hastanın genel durumuna ve cerrahın tercihine göre belirlenir. Kalçaya yan, ön veya arka tarafından yaklaşık 10-20 cm uzunluğunda bir kesi yapılır. Kaslar dikkatlice ayrılarak kalça eklemine ulaşılır. Bu aşamada kaslar mümkün olduğunca korunur ve yeniden yerlerine dikilir. Kalça ekleminde bulunan aşınmış kıkırdak ve hasarlı kemik dokular temizlenir. Uyluk kemiğinin üst kısmı (femur başı) kesilerek çıkarılır.

Aynı şekilde leğen kemiği (asetabulum) yüzeyi de hazırlanır. Leğen kemiğine uygun boyutta yapay bir yuva (asetabular kap) yerleştirilir. Ardından uyluk kemiğine de protez sap ve baş kısmı yerleştirilir. Bu parçalar kemik çimentosu ile ya da çimentosuz yöntemle sabitlenebilir. Protez parçaları yerleştirildikten sonra yeni yapay eklemin hareket açıklığı ve stabilitesi kontrol edilir. Bacaktaki kısalık-uzunluk dengesi değerlendirilir. Gerekirse düzeltmeler yapılır. Kaslar, bağ dokular ve cilt katman katman dikilir. Kalça protezi ameliyatı bölgesine dren yerleştirilebilir. Bu dren, ameliyat sonrası oluşabilecek kan ve sıvının dışarı alınmasını sağlar. Hasta, ameliyat sonrası yoğun bakım gerekmeden normal odasında izlenir. İlk birkaç gün ağrı kontrolü sağlanır. Fizyoterapist eşliğinde yürüme ve egzersizler başlanır. Hastanede kalış süresi genellikle 3-7 gündür.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ameliyat sonrası düzenli doktor kontrollerine gitmek, protezin uyumu ve iyileşme süreci açısından son derece önemlidir. Herhangi bir ağrı, şişlik ya da hareket kısıtlılığı olduğunda mutlaka doktora bilgi verilmelidir. Kalça protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi, protezin doğru çalışması ve kasların güçlenmesi için gereklidir. Egzersizler düzenli ve doğru şekilde yapılmalı, fizyoterapist önerilerine tam uyulmalıdır. Bacak bacak üstüne atmak, protezin yerinden çıkmasına neden olabilir. Özellikle ilk birkaç ay bu pozisyondan kaçınmak gerekir.

Diz hizasından daha alçakta oturmak kalça protezine baskı yapabilir. Bu nedenle yüksek oturma aparatları ve klozet yükselticileri kullanılmalıdır. Hızlı dönme, eğilme veya çömelme gibi hareketler protezin çıkmasına veya zorlanmasına sebep olabilir. Bu tür hareketlerden kaçınmak gerekir. Doktorun önerdiği süre boyunca yardımcı yürüme cihazları kullanılmalıdır. Bu hem dengeyi sağlar hem de ameliyat bölgesine fazla yük binmesini engeller.

Ameliyat bölgesinde kızarıklık, akıntı, ateş veya ani ağrılar enfeksiyon belirtisi olabilir. Bu gibi durumlarda hemen doktora başvurulmalıdır. Fazla kilo, protezin ömrünü kısaltabilir ve eklem bölgesine fazla baskı yapar. Sağlıklı beslenerek ideal kilonun korunması önemlidir. İşlem sonrası pıhtı oluşumunu önlemek için verilen kan sulandırıcı ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır. İlaçların dozları ve süresi doktor tarafından belirlenir. Genellikle 6-8 hafta araç kullanımı önerilmez. Sürüş öncesi doktor onayı alınmalı, özellikle sağ kalça ameliyatı sonrası refleks süresi değerlendirilmeli ve risk alınmamalıdır.

İlk haftalarda kalça eklemi korunmalı ve zorlayıcı hareketlerden uzak durulmalıdır. Seksüel aktiviteye ne zaman ve nasıl dönüleceği mutlaka doktorla görüşülmelidir. Özellikle uçak yolculukları gibi uzun süre oturmayı gerektiren durumlar kan pıhtılaşma riskini artırabilir. Yolculuk sırasında ara ara kalkarak yürümek ve bacak egzersizleri yapmak faydalıdır. İyileşme süreci kişiye özel olmakla birlikte yukarıdaki maddelere uyum göstermek, kalça protezi ameliyatı sonrası hem yaşam kalitesini artırır hem de komplikasyon risklerini azaltır. Doktor tavsiyesi her zaman öncelikli olmalıdır.