Menisküs Yırtığının Belirtileri

Menisküs Yırtığının Belirtileri

Dizdeki menisküs adlı kıkırdağın zarar görmesidir. Menisküs yırtığı genellikle ani dönme hareketleriyle oluşur. Sporcularda sık görülür. Dizde ağrı ve şişlik yapar. Hareketi kısıtlayabilir. Bazen kilitlenme hissi oluşur. Tanı için MR gerekebilir. Hafif yırtıklar dinlenmeyle iyileşir. Ciddi yırtıklar cerrahi gerektirebilir. Erken tedavi önemlidir. Tedavi gecikirse kalıcı hasar oluşabilir.

Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?

Menisküs yırtığı sırasında veya sonrasında dizde aniden ortaya çıkan keskin bir ağrı hissedilir. Bu ağrı genellikle dizin iç veya dış kısmında yoğunlaşır ve yürümeyi ya da diz üzerine ağırlık vermeyi zorlaştırabilir. Yırtık oluştuğunda, dizde iltihaplanmaya bağlı olarak şişlik meydana gelebilir. Şişlik genellikle ilk 24 saat içinde belirginleşir ve diz hareketlerini kısıtlayabilir. Aynı zamanda dizde sertlik hissi oluşur.

Dizdeki yırtık, eklem hareketlerini engelleyebilir. Özellikle dizin tam olarak bükülmesi veya düzeltilmesi zorlaşır. Diz sanki “kilitlenmiş” gibi hissedilir ve hareket ettirmek ağrılı olabilir. Bu durumu yaşayan kişiler, dizin belirli hareketlerinde “takılma” ya da “kitlenme” hissi yaşayabilir. Bu durum, yırtık parça dizin mekanik hareketlerini engellediğinde ortaya çıkar. Yırtık nedeniyle dizdeki stabilite azalır. Bu da kişinin yürürken ya da merdiven çıkarken dizine tam güvenememesine neden olabilir.

Ani yön değişikliklerinde düşme riski artabilir. Diz hareket ettirildiğinde, içeride bir şeyin sürtündüğü ya da yerinden oynadığına dair bir ses duyulabilir. Bu ses genellikle “kıt” ya da “tak” şeklindedir ve menisküs yırtığı olan kişiler tarafından sıkça tarif edilir. Özellikle çömelme, merdiven çıkma veya uzun süre ayakta kalma gibi aktiviteler ağrıyı artırır. Dinlenme ile azalan ama hareketle yeniden başlayan bir ağrı döngüsü oluşur. Bu belirtiler, menisküs yırtığı boyutuna ve yerine göre kişiden kişiye değişebilir. Şüpheli bir durumda ortopedi uzmanına başvurmak erken teşhis ve tedavi açısından önemlidir.

Menisküs Yırtığı Neden Olur?

Spor yaparken veya günlük aktiviteler sırasında dizin aniden dönmesi ya da bükülmesi menisküs yırtığına yol açabilir. Özellikle basketbol, futbol veya tenis gibi sporlar sırasında yere sabit basan ayak üzerinde vücudun hızla dönmesi riski artırır. Dize aşırı yük bindiren hareketler, örneğin ağır bir eşyayı dizden destek alarak kaldırmak, menisküs dokusunun yırtılmasına neden olabilir. Bu durum, özellikle uygun pozisyon alınmadan yapılan kaldırma hareketlerinde sık görülür. İleri yaşlarda menisküs dokusu elastikiyetini kaybeder ve incelir. Bu da çok hafif bir diz hareketinde bile yırtılma riskini artırır. Yaşla birlikte gelişen dejeneratif (aşınma ve yıpranma) yırtıklar genellikle travmaya ihtiyaç duymaz. Dize alınan darbeler, düşmeler veya trafik kazaları gibi direkt travmalar menisküs yırtığı yaşanmasına sebep olabilir. Bu tür yırtıklar genellikle aniden ve şiddetli ağrıyla ortaya çıkar.

Kireçlenme (osteoartrit) gibi diz eklemini zayıflatan hastalıklar menisküs yırtığına zemin hazırlar. Zaten zayıflamış olan diz yapısı, en ufak bir zorlanmada bile zarar görebilir. Egzersiz öncesinde yeterince ısınmamak veya vücuda uygun olmayan antrenman teknikleri kullanmak menisküse fazla yük bindirir. Bu durum özellikle spor yapmaya yeni başlayan kişilerde risk oluşturur. Aşırı kilo, diz eklemine normalden fazla yük bindirir. Zamanla menisküs bu baskıya dayanamayarak yırtılabilir. Kilolu bireylerde diz ağrısı ile birlikte bu durum daha sık görülür. Çömelip kalkmak gibi tekrarlayan diz hareketleri, zamanla menisküsün aşınmasına ve zayıflamasına neden olur. Bu da yırtık oluşma riskini artırır.

Menisküs Yırtığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Yırtık küçükse ve çok fazla ağrı ya da hareket kısıtlılığı yapmıyorsa, istirahatle iyileşme sağlanabilir. Ağrıya neden olan aktivitelerden kaçınmak, dizin zorlanmasını engeller. Bu süreçte diz üzerine fazla yük binmemesi önemlidir. Dize soğuk kompres yapmak, ödemi ve ağrıyı azaltmada etkilidir. Günde birkaç kez 15-20 dakika buz uygulamak şişliği kontrol altına almaya yardımcı olur. Ancak doğrudan cilde temas ettirilmemelidir. Ağrı ve iltihabı kontrol altına almak için nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir.

Bu ilaçlar doktor önerisiyle kullanılmalı, mide yan etkilerine karşı dikkatli olunmalıdır. Kas gücünü artırmak ve diz çevresindeki dengeyi sağlamak için fizik tedavi programları uygulanabilir. Özellikle kuadriseps ve hamstring kaslarını güçlendiren egzersizler, dizin yük taşıma kapasitesini artırır. Yırtık menisküsün kanlanması iyi olan bölgesinde meydana geldiyse (kırmızı bölge), cerrahi olarak dikişle onarılabilir.

Bu yöntem, menisküs dokusunun korunmasını sağlar ve uzun vadede diz sağlığını destekler. Eğer yırtık tamir edilemeyecek bölgede ise (beyaz bölge), hasarlı kısmı çıkarmak gerekebilir. Bu işlem artroskopik cerrahiyle yapılır ve hastalar genellikle kısa sürede günlük yaşama dönebilir. Genç ve aktif hastalarda, menisküsün tamamen çıkarılması gereken durumlarda, donörden alınan menisküs dokusu nakledilebilir. Bu yöntem sınırlı hastada uygulanabilir ve özel durumlar için uygundur. Son yıllarda menisküs yırtığı için kök hücre ve PRP (platelet rich plasma) gibi biyolojik tedaviler de kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin etkinliği halen araştırma aşamasındadır ve her hastaya uygun olmayabilir. Hangi tedavi yönteminin uygun olduğu, ortopedi uzmanı tarafından muayene ve görüntüleme sonuçlarına göre belirlenmelidir.